Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh là tác phẩm thuộc thể loại luận thuyết triết học Phật giáo Thiền tông, phần chính văn do Hải Lượng Ngô Thì Nhậm trước tác vào năm 1796 lúc gần cuối đời.
Ngô Thì Nhậm trước hết là một danh sĩ tài hoa, là một nhà nho lỗi lạc với kiến văn uyên bác, xuất thân trong một gia đình Nho học thuộc dòng tộc họ Ngô Thì ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn sơn Nam Thượng. Đồng thời, Ngô Thì Nhậm còn là một Thiền sư. về gần cuối đời, ông xuất gia tu Thiền, xuất gia với Pháp hiệu là Hải Lượng rồi thành lập Trúc Lâm Thiền Viện tại phường Bích câu Thăng Long xưa để hành trì tu tập và xiển dương tông chỉ nhập thế hộ quốc an dân của Thiền phái Trúc Lâm khi xưa do ngài Phật Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập.
Từ mười mấy năm trước, tôi được biết tác giả tập tiểu luận trong một lần tham gia Hội đồng đánh giá luận văn Thạc sĩ Ngữ văn, rồi cũng từ đó cho đến nay được cùng làm việc với tác giả trong nhiều lĩnh vực: nghiên cứu khoa học, giảng dạy tại Học viện Phật giáo; giảng dạy lớp Cao cấp giảng sư Phật học; đánh giá luận văn Thạc sĩ Phật học và Thạc sĩ văn học, hội thảo khoa học ở nhiều nơi trong nước; hội họp và làm việc ở Viện Nghiên cứu Phật học,... và hôm nay lại may mắn được tác giả tin cậy nhờ viết Lời giới thiệu cho tập tiểu luận.
Tập tiểu luận này tập hợp 14 bài viết trong nhiều năm của tác giả đã công bố trên các báo và tạp chí; Tuần báo Giác ngộ, Nguyệt san Giác ngộ, Nghiên cứu Phật học, Văn hóa Phật giáo, Nghiên cứu Tôn giáo, Đại học Sài Gòn... Tất cả các bài viết đều tập trung nghiên cứu về tác phẩm Trúc Lâm tông chỉ nguyên thanh của Hải Lượng Ngô Thì Nhậm.
Những bài viết trong tập sách này chỉ là những mảnh nhỏ, là một vài phần của công trình khoa học có tính quy mô: Trúc Lâm tông chỉ ngụyên thanh trong văn học Phật giáo Việt Nam thời trung đại, vốn là đề tài luận án Tiến sĩ mà tác giả đã bảo vệ thành công với kết quả rất tốt cách đây đã gần 6 năm.
PGS.TS Nguyễn Công Lý
Phó GĐ Trung Tâm Nghiên Cứu Tôn Giáo
Viện NC PH Việt nam
